Osobowości
Antonín Jan Nepomucký BROSMANN (Damasus a Sancto Hieronymo)
Nasza miejscowość najwyraźniej zapisała się w historii muzyki w drugiej połowie XVIII wieku, w okresie późnego baroku i wczesnego klasycyzmu. Stało się tak dzięki zasługom rektora, kompozytora i teoretyka muzyki o. Antonina Brossmanna. Gdyby nie było o. Antonina Brossmanna, który spędził w Bílej Vodzie z małymi przerwami prawie dwadzieścia lat swojego życia, znany ośrodek muzyczny pozostałby jedynie zwykłą szkołą, która z czasem popadłaby w zapomnienie. Ojciec Antonín Brossmann, imię zakonne Damazy od św. Hieronima, urodził się 7 września 1731 roku we Fulneku, gdzie nauczył się grać na skrzypcach i wiolonczeli. Wstąpił do pijarów, gdy miał dwadzieścia lat. Po kilku latach wyszły na jaw jego talenty nie tylko w dziedzinie muzyki i wiedzy, ale był także znakomitym mówcą. W latach 1752-1753 studiował filozofię w Bílej Vodzie, a jednocześnie pracował jako nauczyciel muzyki. Był tak sumiennym uczniem, że na wszystkich egzaminach uzyskał "złote" oceny (wyższa forma oceny jego wyników nauczania). Kiedy z powodzeniem zakończył studium filozofii mógł się zapisać na studia teologiczne w Mikulovie, które ukończył w 1756 roku. Stamtąd powrócił do Bílej Vody. Za cztery lata został przeniesiony do kolegium w Kroměříži, a dwa lata później powrócił znowu do do Bílej Vody, już jako profesor filozofii. Wtedy właśnie odnowił tradycję przedstawień teatralnych. Pierwsze przedstawienie, grane po długim okresie przestoju, było poświęcone o. Tomaszowi More. Dla potrzeb tego przedstawienia skomponował swoją własną muzykę.
W 1767 roku biskup ołomuniecki zaprosił Brossmanna do Kroměříža, gdzie prowadził chór kościelny i nauczał na seminarium śpiewu. Pobyt w kolegium trwał osiem lat do 1775 roku, skąd został przeniesiony do Příbora. Po raz ostatni powrócił do Bílej Vody w latach 1778-1787 jako rektor kolegium pijarów i proboszcz.
W pobliskim zamku Jánský Vrch, Filip Gottthard Schaffgotsch, rzymskokatolicki ksiądz i biskup wrocławski, który wyemigrował z Prus, założył własny zespół muzyczny pod kierownictwem Karla Dittersa z Dittersdorfu. Zdecydował się na to jako wielki miłośnik muzyki i jednocześnie częsty gość koncertów w Bílej Vodzie.
Dzięki tym dwóm wielkim postaciom, Javorník stał się centrum kulturalnym całego regionu. Zapraszali się wzajemnie na koncerty, które od czasu do czasu odbywały się w sali kolegium. Ditters pomógł rozwinąć się orkiestrze w Bílej Vodzie, a Brossmann z kolei często odwiedzał teatr biskupi. Ditters żartobliwie nazywał Brossmanna "swoim ojcem w sztuce chóralnej".
W 1777 roku kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bílej Vodzie został uroczyście konsekrowany (poświęcony). Podczas tej niezwykłej uroczystości seminarzyści z Bílej Vody przygotowali przedstawienie teatralne, które oglądało około czterech tysięcy osób. Rok później (1778), o. Antonin Brossmann został uroczyście mianowany rektorem i proboszczem w Bílej Vodzie. Rektor był wybierany, zgodnie ze statutami, tylko na trzy lata. Dzięki zadowolającej pracy, związanej z kierownictwem kolegium i prowadzeniem parafii, funkcja ta została mu przywrócona jeszcze dwukrotnie. W trakcie swojej pracy został uznany za wielkiego i utalentowanego kompozytora oraz teoretyka muzyki, który dzięki muzyce rozsławił i podniósł prestiż kolegium. Był zapraszany na Patrocinium (nadanie patronatu jakiegoś świętego kościołom, klasztorom, szpitalom itp.) do Javorníka. Skomponował utwór dla hrabiego Salmy, który był z niego bardzo zadowolony, pomimo tego, że postrzegał pijarów jako pewne obciążenie finansowe. Zyskał uznanie wśród ludzi, ale nie tylko dzięki talentowi muzycznemu, który nieustannie rozwijał, ale także dzięki swoim pedagogicznym, a zwłaszcza ludzkim cechom i umiejętnościom. Funkcję rektora obejmuje na początku wojny prusko-austriackiej. Pruscy oficerowie, w okupowanym Javorníku, najwyraźniej próbowali kontynuować tradycje muzyczne i zorganizowali tu kilka zespołów muzycznych. "Zaprosili" także Brossmanna do gry na skrzypcach. Dzięki swojej grze pozyskał dowódcę pruskiego i uratował kolegium w Bílej Vodzie. Uratował też samą miejscowość od dalszych represji, gdyż w Bílej Vodzie Prusacy kilkakrotnie żądali wysokiego okupu. Po raz kolejny musiał skorzystać z "gościnności" Prusów po tym, jak został zabrany do Frankensteinu (Ząbkowice Śląskie), gdzie był internowany przez pięć dni.
Brossnann na własną prośbę został przeniesiony do Příboru. Przed swoim wyjazdem napisał przeprosiny w kronice za wszystkie błędy, które popełnił podczas swojej dziewięcioletniej pracy. Zmarł w dniu 16 września 1798 roku, w wieku 67 lat.
O. A. Brossmann wychował wielu wspaniałych uczniów, o których jednak historia milczy. Zachowane zostały przynajmniej słowa ucznia Brossmanna, Gottfrieda Riegera, pochodzącego z Opawicy (1764-1855), który powiedział, że Brossmann najchętniej siadał na ziemi w ogrodzie kolegium pijarów i komponował. Jest uważany za przedstawiciela epoki późnego baroku, w swoich późniejszych pracach skłaniał się bardziej do nowego stylu klasycznego. Interesujące w jego dziełach jest wykorzystanie dwóch wiolonczel. Znalazło to odzwierciedlenie w monumentalnej kompozycji sakralnej, pełnej melancholii i harmonicznych osobliwości, a mianowicie w „Mszy a-moll”, której nuty zostały odnalezione na chórze w kościele św. Maurycego w Kroměříži. Koncertowe wykonanie tej kompozycji potwierdziło wyjątkowość i talent Brossmanna. Jego dzieła wymagają sporych umiejętności samych wykonawców. Wszystko to świadczy o wysokim poziomie muzycznym zakonu, w zakresie praktyki muzycznej.
W 1937 roku w pracy dyplomowej Čeněslava Gardavského twórczość o. A. Brossmanna nie została należycie doceniona. Do rehabilitacji jego twórczości doszło dopiero wtedy, gdy w inny sposób spojrzano na muzykę barokową. O. A. Brossmann staje się jedną z najważniejszych postaci kompozytorskich czeskiego świata muzyki XVIII wieku, którego dzieło składa się z ponad 100 kompozycji, zarówno z zakresu muzyki sakralnej jak i świeckiej.
Po śmierci Brossmanna, jako jego dorobek muzyczny, zostało wymienionych w nekrologu 50 Mszy, 660 offertoriów na wszystkie niedziele i święta, 9 responsoriów do Mszy w tygodniu wielkanocnym, litanie, stationes theophoricae, Salve Regina i dwa utowry Sepolcri. Jego oratorium Tageszeiten (Pory dnia) do tekstu niemieckiego poety Justa Friedricha Wilhelma Zachariae (1726-1777) oraz kantata ZurZeit des Türkenkrieges (W czasie wojny z Turkami, 1790) nie zostały zachowane.
Poza komponowaniem Brossmann zajmował się także teorią muzyki oraz pisał traktaty z teorii muzyki De methodoinstituendi in cantu, De directione musicae, De regulis Compositionis, Anleitungzu allen Instrumenten (Instrukcja do wszystkich instrumentów) oraz Zeichnungen der Instrumente (Ilustracje instrumentów).